Նորություններ » Թուրքիայից ոչ հեռու Կոլումբո ստորջրյա հրաբխի ժայթքման հավանականությունը տարածաշրջանում շարունակվող սեյսմիկ ակտիվության պարագայում աճում է (տեսանյութ)

Թուրքիայից ոչ հեռու Կոլումբո ստորջրյա հրաբխի ժայթքման հավանականությունը տարածաշրջանում շարունակվող սեյսմիկ ակտիվության պարագայում աճում է (տեսանյութ)

25.05.2025 | 10:00

Հետևանքները կարող են աղետալի լինել…

2025 մայիսի 21-ին Թուրքիան կրկին ցնցվել է: Տեղի ունեցած երկրաշարժի ցնցումները զգացվել են նաև Ստամբուլում: Քաղաքի արևմուտքում ստորգետնյա մի քանի ցնցումներ են գրանցվել Մոսկվայի ժամանակով 23:36- ին: Սմարթֆոնների օգտատերերը ծանուցումներ են ստացել երկրաշարժից անմիջապես հետո։

Թուրքիայի տարերային աղետների և արտակարգ իրավիճակների հետևանքների վերացման կառավարական վարչության (AFAD) սեյսմոլոգների տվյալների համաձայն, երկրաշարժի էներգետիկ բնութագրի ցուցանիշը՝ մագնիտուդը, ըստ Ռիխտերի սանդղակի, գնահատվել է 4 (չշփոթել բալի հետ), այսինքն՝ այն բավական ուժեղ երկրաշարժ է եղել: Էպիկենտրոնը գտնվել է Մարմարա ծովում, Ստամբուլի Բյույուկչեկմեջե շրջանի դիմաց, օջախը գտնվել է 8 կմ խորության վրա։

Կարող է թվալ, թե տեղի ունեցածը սովորական մի բան է, աշխարհի տարբեր վայրերում ամեն օր էլ երկրաշարժեր են տեղի ունենում, և դրանք կարևորվում են միայն այն դեպքում, երբ մագնիտուդը 5 է կամ ավելի: 5 մագնիտուդի դեպքում երկրաշարժը համարվում է ոչ թե բավական ուժեղ է, այլ ուժեղ (կահույքը տեղաշարժվում է, նկարներն ընկնում են պատերից, գրքերը՝ դարակներից, սպասքը կոտրվում է, մարդիկ սարսափած դուրս են փախչում տներից, գրասենյակներից…) կամ խիստ ուժեղ (կահույքը շուռ է գալիս, ջրավազաններում նկատվում է ալեկոծություն, վնասվում են քարե կառույցները):

Իսկ ինչու պետք է ուշադրություն դարձնել Ստամբուլից ոչ հեռու էպիկենտրոնով այս երկրաշարժին: Այս առումով նախ հիշենք, որ ճիշտնույնվայրում՝ Ստամբուլի ափերի մոտ, Մարմարա ծովում 6,2 մագնիտուդով երկրաշարժէտեղիունեցել մայիսի 21-ի երկրաշարժից մոտ մեկ ամիս առաջ, ապրիլի 23- ին:

Ըստ թուրքական «Anadolu» լրատվական գործակալության տվյալների, ապրիլի 23- ի երկրաշարժի էպիկենտրոնը գտնվել է Մարմարածովում, հատկից մոտ 7 կմ խորության վրա: Քիչ անց, ժամը 12:51- ին և 13: 02- ին գրանցվել են ևս երկու ցնցում (4,4 և 4,9 մագնիտուդով), երկուսն էլ տեղի են ունեցել Ստամբուլի ծայրամասում, Բյույուքչեքմեջե շրջանում: Վերջին տվյալների համաձայն, Ապրիլի 23-ի երկրաշարժի հետևանքով տուժել է 236 մարդ, վնասվել է ավելի քան 4000 շենք:

Եվս մեկ երկրաշարժ՝ 4,3, մագնիտուդով, տեղի է ունեցել ապրիլի 25- ին, էպիկենտրոնը դարձյալ Մարմարածովում, Բյույուկչեքմեջեշրջանիդիմաց: Քաղաքի արևմուտքում մի քանի ուժեղ ցնցումներ են զգացվել: Ըստ AFAD- ի սեյսմոլոգների տվյալների, երկրաշարժի օջախը եղել 7 կմ խորության վրա: Քանդիլիի դիտարանն, իր հերթին, երկաշարժի մագնիտուդը գնահատել է 4,6:

Երկրորդը, որին պետք է ուշադրություն դարձնել, այն է, որ մայիսի 21-ին տեղի ունեցածը թեև ուժեղ կամ խիստ ուժեղ երկրաշարժ չէ, սակայն այն ապրիլի 23- ի երկրաշարժի հետցնցումը չէ, այլ առանձին երկրաշարժ, ինչը վկայումէտվյալտարածքումչնահանջողուշարունակվողսեյսմիկակտիվությանմասին:

Երրորդը, որը թերևս առավել ուշագրավ է, հաջորդ օրը՝ մայիսի 22-ին, հունական Կրետե կղզու մոտ վաղ առավոտյան տեղի ունեցած երկրաշարժն է, որը ցնցել է նաև թուրքական հայտնի հանգստավայրերը: Կրետեի մոտ տեղի ունեցած երկրաշարժի ցնցումները հասել են Թուրքիայի Մուղլա, Իզմիր և Անթալիա նահանգներ: Վեց, իսկ Եվրոպական- միջերկրածովյան սեյսմոլոգիական կենտրոնի (EMSC) տվյալների համաձայն, 6,2 մագնիտուդով երկրաշարժը ցնցել է Միջերկրական ծովի ջրային տարածքը հունական Կրետե կղզու մոտակայքում:

Ըստ AFAD- ի տվյալների, երկրաշարժը գրանցվել է Մոսկվայի ժամանակով 06:19-ին, օջախը գտնվել է 17,7 կմ խորության վրա, Կրետեի ափից մոտ 40 կմ հեռավորության վրա։ Ստորգետնյա տատանումները հասել են Թուրքիայի առափնյա նահանգներ, որոնք սահմանակից են էպիկենտրոնին։ Ցնցումները հատկապես ուժեղ են զգացել Մուղլա, Իզմիր և Անթալիա շրջանների բնակիչները։ Եվրոպական- միջերկրածովյան սեյսմոլոգիական կենտրոնի տվյալներով ՝ ստորգետնյա ցնցումների էպիկենտրոնը գտնվել է Հերակլիոն քաղաքից 74 կմ դեպի հյուսիս, որտեղ բնակվում է շուրջ 140 հազար մարդ: Երկրաշարժի օջախը գտնվել է 15 կմ խորության վրա:

Հենց այստեղ է, որ պետք է ուշադրություն դարձնել հետևյալ չափազանց կարևոր փաստի վրա. մայիսի 22-ի երկրաշարժը տեղի է ունեցել Կրետե կղզու ափից մոտ 40 կմ հեռավորության վրա, հունական Հերակլիոն քաղաքից 74 կմ դեպի հյուսիս: Կրետեի մոտ, Միջերկրական ծովի ավազանում է գտնվում Սանտորինի հրաբխային ծագմամբ կղզին: Սանտորինին գտնվում է Բալկանյան, Փոքր Ասիա թերակղզիների ու Կրետե կղզու միջև գտնվող կիսափակ Էգեյան ծովում:

Թե ինչ Թուրքիայի համար ինչ աղետալի հետևանքներ կարող է ունենալ Էգեյան ծովում գտնվող հունական Սանտորինի (հայտնի է նաև «Սանտորին», «Թիրա» անվանումներով) կղզու մոտ և կղզում, ինչպես նաև Թուրքիայի ափերից 140 կմ հեռավորության վրա գտնվող Կոլումբո ստորջրյա հրաբխի շրջանում սեյսմիկ ակտիվության աճը, չկրկնենք, գրել ենք դեռ «Մեր հարևան և ոխերիմ «բարեկամ» Թուրքիային սպառնում են ավերիչ, ամայացնող երկրաշարժեր ու նույնիսկ ցունամի. 2 (տեսանյութ)» վերտառությամբ հոդվածում:

Արթուր Հովհաննիսյան

Տեսանյութն՝ այստեղ

Դիտվել է՝ 206